UEFA rang lista - kako se računa UEFA koeficijent?

UEFA rang lista država i klubova predstavlja osnovu na kojoj se zasniva raspodela mesta u evropskim takmičenjima i određivanje pozicija klubova na žrebu. Ovaj sistem, poznat kao UEFA koeficijent, odlučuje koliko će klubova iz svake zemlje igrati u Ligi šampiona, Ligi Evrope ili Ligi konferencija, ali i iz kog „šešira“ će biti izvučeni u žrebu.

Princip je u suštini jednostavan: sabiraju se bodovi za pobede, nerešene ishode i napredovanje po fazama evropskih takmičenja tokom poslednjih pet sezona.

Ako gledamo fudbalska pravila u širem smislu reči, postoje dva glavna tipa koeficijenata koje treba razlikovati: rang lista država (asocijacija), koja meri koliko su uspešni klubovi jedne zemlje u UEFA takmičenjima, i rang lista klubova, koja ocenjuje rezultate svakog kluba pojedinačno. Pored toga, UEFA vodi i koeficijente nacionalnih selekcija, koji služe isključivo za žreb reprezentacija i ne utiču na broj mesta klubova u evropskim kupovima.

U nastavku Balkan Bet kladionica u jednom od svojih brojnih sportskih blogova detaljno objašnjava kako se računaju državni i klupski koeficijent, koliko bodova donose pobede i prolazak faza u evropskim takmičenjima, kao i na koji način ti brojevi utiču na raspored, žreb i učešće klubova u narednim sezonama. 

Pre nego što sve razjasnimo, ukoliko niste sigurni kako se igra tiket za fudbal, ne znate kako se računa sistemski tiket i niste sigurni šta da radite kada je odložena utakmica na tiketu, pogledajte tip dana i odigrajte realne predloge koje svakodnevno donosimo za vas.

UEFA rang lista država - kako se računa UEFA koeficijent za lige/klubove

Pre nego što pređemo na bodove, važno je shvatiti logiku: državni koeficijent meri prosečan učinak svih klubova iz jedne zemlje u UEFA takmičenjima tokom jedne sezone; zatim se pet poslednjih sezona sabira u ukupni skor. Taj zbir određuje koliko klubova zemlja šalje i na kom nivou ulaze (direktno u ligu/ligu faze ili kroz kvalifikacije).

Kako se računa sezonski nacionalni koeficijent?

Osnova su bodovi iz tri klupska takmičenja (Liga šampiona, Liga Evrope, Liga konferencija), od „lige faze“ pa nadalje:

• pobeda = 2 boda
• nerešeno = 1 bod
• poraz = 0 bodova

U kvalifikacijama i plej-ofu bodovi su niži (pobeda 1, nerešeno 0,5), ali se eliminisani klubovi prelijevaju u niži rang takmičenja i tamo nastavljaju da skupljaju bodove. Bonus bodovi se dodeljuju za prolazak u faze nokauta (različito po takmičenju; vidi tabelu ispod).

Na nivou države se sabiraju bodovi svih njenih klubova u sezoni, a zatim se taj zbir podeli sa brojem učesnika iz te zemlje te sezone. Tako se dobija sezonski prosek. Konačan državni koeficijent je zbir pet sezonskih proseka (pokretni petogodišnji period). Najbolji prosek imaju uglavnom i najskuplji fudbalski timovi na svetu.

Čemu služi rang lista država za klupski fudbal

• određuje broj mesta u evropskim takmičenjima naredne sezone (i ulazne runde),
• utiče na to koje asocijacije dobijaju dodatna mesta kada se format proširi (npr. proširenje Lige šampiona na 36 klubova),
• posredno utiče i na jačinu domaćih liga, jer više učesnika i dublji evropski nastupi donose više bodova i novca.

Primer iz prakse (račun na nivou države)

Zamislimo da je zemlju X te sezone predstavljalo 5 klubova. Svi zajedno su sakupili 64 boda (pobede, nerešeni, bonusi). Sezonski skor zemlje X je 64 ÷ 5 = 12,800. Za ukupan koeficijent sabira se pet takvih sezona (npr. 10,200 + 12,800 + 9,000 + 11,500 + 13,400 = 56,900).

UEFA rang lista klubova – kako se računa UEFA klupski koeficijent za Ligu šampiona i druga takmičenja?

UEFA ne rangira samo klubove, već i državne reprezentacije kroz poseban sistem bodovanja koji se koristi za žreb kvalifikacija i seeding na završnim turnirima Evropskog prvenstva i UEFA Lige nacija. Za razliku od klupskog sistema, ovaj koeficijent ne utiče na broj mesta koje neka zemlja ima u evropskim klupskim takmičenjima.

UEFA koeficijent državnih selekcija zasniva se na Elo formuli gde svaka utakmica reprezentacije donosi određeni broj bodova u zavisnosti od rezultata, jačine protivnika i značaja meča.

Kako se računaju koeficijent UEFA za nacionalne timove

Bodovi se dodeljuju za svaku utakmicu u kvalifikacijama, Ligi nacija i završnim turnirima UEFA takmičenja. Sistem vrednuje:

• Ishod meča – pobeda, nerešeno, poraz
• Težinu protivnika – plasman rivala na UEFA listi
• Značaj utakmice – prijateljska, kvalifikaciona, završna faza
• Prednost domaćeg terena – domaći tim dobija manji ponder, gostujući veći

Svrha koeficijenta državnih selekcija

Koeficijent nacionalnih timova koristi se da:

• Odredi šešire za žreb kvalifikacija i završnih turnira (EURO, Liga nacija)
• Razvrsta reprezentacije po snazi, kako bi se izbeglo da najjači timovi budu u istoj grupi
• Pomogne u planiranju takmičenja i održavanju balansa između jakih i slabijih timova

Za više informacija pogledajte sažetu preglednu tabelu ispod:

Klupski i reprezentativni sistem bodovanja – ključne razlike

Premda se oba sistema nazivaju UEFA koeficijentom, klupski i reprezentativni rang potpuno su odvojeni svetovi. Prvi oblikuje evropska klupska takmičenja i broj učesnika iz svake zemlje, dok drugi određuje raspored i žreb nacionalnih selekcija. 

Na taj način UEFA održava ravnotežu između sportskog učinka i pravičnosti u evropskom fudbalu. Za sam kraj ove bitne ali jednostavne teme pročitajte i naše savete kako se kladiti na e-fudbal.